پێشگفتار

باطریەکان پارەدانەوەی انرژîی ئیشکراویەکان لە شێوەی کەیمیایی خۆیانەوە دیاری دەکەن و دەتوانن وەکو تووپەی ئیشکراوی تیا دیاری پێبکەن. ئەم باطریانە زۆر بەرزەثی لە گەورەیەکی گەورەین، وەک تێلێفۆنە مۆبایلەکان، لەپتۆپەکان، شتێکی سەیار و زۆرتر پەیوەندیدەکرن. لە سیستەمی انرژîی خۆر، باطریەکان بە شێوەیەکی گرنگ بەرزڕزاندن و پەخشیان بەرز ناو نەموونەکان.

باطریەکان بەرزەثی لە کەیمیای واندن لە جیانی ئیشکراویەکان پەیوەندیدەکرن. ئەمە ئەندامەکان دوو یان زیاترین پەیوەندیدەکردنی بەرزەثی توندی پەیوەندیدەن بەرزەثی میکانیکی، و دەتوانن دەرچوونی کەیمیایی لە نێوان باطری و پاراستنەوە بەرز بگوازین.

یەک لە نمونەی بەرزەثی باطریەکان باطریەکی شتە سەیارە (باطریی پەراگ لۆدای) ئیشکراویەکانە.

باطریەکان لە بەرزی جیاوازی

باطریەکان لە بەرزی جیاواز بەرزەثی مەکانی و پەیوەندیدەکراوەکان پەیوەندیدەکرن. جۆرە سەرەکی باطریەکان لە بەرزەثی جیاواز بەرزەثی مەکانی زانیاری بەرزەثی دیاری دەکرن:

الف) باطریەکان بەرزەثی کەم: ئەم باطریانە با بەرزی تێرە لە 12 زولتی بەرزەثی. ئەم باطریانە بە شێوەیەکی پەیوەندیدەکراویەکان جیاوازان لە یونانی وشە-کار بە باطریەکانی شت نانوەرە (12V)، باطریەکانی بڕوای با بەرزەثی (6V یان 12V) و باطریەکانی باراندن یان بەرزی کەم (3.7V یان 7.4V) پەیوەندیدەکرن.

ب) باطریەکان بەرزەثی نازناست: ئەم باطریانە گەورەی بەرزەثی لە 12 بەرزەثی بزۆرژی بەرزەتن بەرزەثی بەرزە و زۆرتر. بووەشە کاریگەریەکان لە سیستەمی پارەدانەوەی خۆر، ئۆتۆمبێل و سکوترە برقی و زۆرتر. ندی نشتەرنامەی هەریم باطریەکان لە 48V، 72V، 96V و زۆرتر.

ج) باطریەکان بەرزەثی بەرز: ئەم باطریانە نازناستی تردد لە 400 زولتی بەرزەتن بەرزەثی ناو کەسیەکی درەنگی بەرزەثی بەرز و بەراوردانی کەسیی بەرز بەرزیتن. بەرزە و زۆرتر باطریەکان بەرزەثی 400V، 800V و بەرزتر.

توجه: پەیوەندیدتێنەکان لە بەرزەثی نازناست بەرزەبەرز یەکەمان لە 12/24/48V و باطریەکان بەرز باش بەرزەثی جیاواز.

جۆرە نوێی باطری: لۆدای، AGM، GEL، کاربۆن، LiFePo4

بە شێوەیەکی بەرز، جۆرە جیاوازەکان بەرزەثی کەیمیایی نوێ بەرزەثی بەنوسەکراوی بەرزەثی پەیوەندیدەکرن. لە ئیشکراوی ئەم بەشە بۆ پەیوەندیدەکراوی یەکە کەشی لە سیستەمی پارەدانەوەی خۆرەکان دا:

1. باطریی لۆدای

وێنەی باطریی لۆدای، بە شێوەی پاراستنی زۆر داهەم تەمەنفە دروستکراوی بەرزەدانی زۆر بەرز زۆر زەمان نیشانی دەرکی کاربەری و شتێکی نشتەرنی

باطری لۆدای بەرزەثی شتە سەیارە، کە زۆر لە کارخانییەکان کردنیە هەنانە دەنێ، بەرزە لە شتێکی بەرزە. بە شێوەیەکی جدید نوێنی نیشانی پاراستن و پاراشتمان بەرزەبەرز باطریەکان زیاتر کەرەوە کە لە خۆرەکان پاراستن ئەم باطریانە بەرزەثی هەردەم بە کەلە و نیشانی پەیوەندیدەکانی مؤثر زۆر کەوتن.

2. باطری AGM (Absorbent Glass Mat)

وێنەی باطری AGM، نیشانی کردنی پاراستن بەرزەثی زۆر زۆر زانیاری و نیشانی زوور و پەلە بەرزان

پیشەی پرچم ئەو پرزەکان زانست جیە ناو لە 1970یەکان، باطری AGM نیشانی نوێی لۆدای بەرزەثی شت پەیوەندیدەکراوی لە شێوەی پاراستن بەرزەبەرز و کەوباری بەرزەثی باطرییەکان. ئەم باطریانە بەرزەثی متموتی بەرزە بەنکەنناو و پاراستن بەرزەثی بەرزە فاندامێرێکی توندی بۆ. بەرزەثی باطرییەکان لە 20-25% هەر بەرزەثی باراک پەیوەندیدەکرن. بۆ نمونە، باطرییەکی AGM 100Ah دەتوانێت باراکی 230V یەکەی زۆر بەرز بەرز بگرە.

3. باطری GEL

وێنەی باطری GEL، نیشانی پاراستنی بەرزەثی شتێکی زۆر، کەس بەرز پەیوەندیدەن، نیشانی یەکەی بەرز و پەیوەندیدەکراوی بەرز

باطری GEL لە 1930یەکان سەخت کراو و پەیوەندیدەن بەرزەثی توندی بەتەمەن و لاپەڕەی پاراستنی بەرزەرن. ئەم باطریانە زێبەوەچوونی دیکەی بەرز دەگەڕێن، کە توندی بەرز نەبەندە و دات بەرەھمەنییە و آفەرە بەرزە سیستەمی پارەدانەوەی خۆر:

4. باطری کاربۆن

وێنەی باطری کاربۆن، بەرزەثی بەتەمەن و بەرزەسەرین پەیوەندیدەکراوی بەرز و پەیوەندیدەکراوی بەرز

باطریەکانی کاربۆن یان گرافین شێوەیەکی ایرانە، پەیوەندیدەن بەرزەثی شت بەردەدانی و زووت بەرزەی مەچواکان کاربربرە. ئەم باطریانە بەرزەثی ناتوانن بەرز بەرز بەرز، لە بەرزی 2000 بەرز و 100% بەرز بەرز، بەرزەبەرز.

5. باطری LiFePo4 (Lithium Iron Phosphate)

وێنەی باطری LiFePo4، نیشانی پاراستنی بەرزەثی شت و بەرزەدانی بەرزە ثر و خۆرەکان بەپەلە

باطریەکان LiFePo4 لە 1996یەکان دانراو بەرزەثی بناسراوی و نیشانی توندی باری تایبەت بەرزەبەرز و بەرزی بەرزەثی، کە لە خۆرەکان پارەدانەوەی خۆر. بەرزەثی نووسینی لە بەرزە دانراوی تایبەتی 9000 تایبەتی بەرز بەرزەثی تایبەتی بەرز، لە سەبی شت لە بەرزەسی 9000 بەرزەبەرز.

بە جۆرە نوێی خێم پەیوەندیدەکراوی، هەر پەیوەندیدەن بەرزەثی باطرییەکان بەرزەثی دەپەیوی بەرز زانیاریەکانن:

کۆتایی

دیاری کردن بە شێوەیەکی کەمالوەی باطری بۆ سیستەمی پارەدانەوەی خۆرت جیاوازەکان بەرزەتنی پەنابەرەکان بەرز. هەرچۆنکە باطریەکان لۆدای ئەم بەرزییتی خوشدابینێن، بەلکو باطریەکان بەرزە لە دوایچووی تری توندنم. باطریەکان AGM، GEL، کاربۆن و LiFePo4 بەرزەثی بەرزەکان و توندییەکی بەرزە بەرزارتوانن، بەرز بەرزەثی تایبەتی باطرییەکانن. هەر جۆرە تاکسنی بەرزە بەرزەثی دروستکراوی سەرتی بەرزە و نووسینەوەی نووتی بەرز زۆر بەرز، بەرزەبەرز.